یک دادگاه در سوئد از طریق محاکمه حمید نوری از عوامل قتل عام سال ۶۷ این جنایت علیه بشریت را مورد بررسی قرار می دهد. این اولین بار است که شخصی به خاطر این فصل از تاریخ ایران در دادگاه حسابرسی می شود.
قتل عام ۳۰هزار زندانی سیاسی در سال ۶۷ در ایران جنایتی است که مجازات ناشده باقی مانده است. بسیاری از اعدام شدگان در جریان این قتل عام هولناک زنان جوان بودند که اکثراً هوادار سازمان مجاهدین خلق ایران، اپوزیسیون اصلی علیه ملایان حاکم به شمار می رفتند.
اولین روز محاکمه حمید نوری از عوامل قتل عام ۶۷ در تاریخ ۱۰ اوت ۲۰۲۱ (۱۹مرداد ۱۴۰۰) در شهر استکهلم سوئد برگزار شد. این فرد به اتهام جنایات جنگی و قتل در دهه ۸۰ میلادی محاکمه می شود. این محاکمه تنها چند روز بعد از روی کار آمدن ابراهیم رئیسی رئیس جمهور جدید ملایان و یکی از اعضاء اصلی هیأت مرگ در قتل عام ۳۰هزار زندانی سیاسی در سال ۶۷ بوده آغاز شد.
حمید نوری از آن دسته نفراتی بودکه در راهروهای مرگ در زندان گوهردشت زندانیان را انتخاب می کرد. وی مشخص می کرد کدام زندانی باید در برابر اعضای هیأت مرگ حاضر شود، زندانیان را در نوبت اعدام قرار می داد و اعدام ها را سازماندهی می کرد.
حمید نوری کیست؟
حمید نوری متولد ۹ اردیبهشت ۱۳۴۰ و کسی است که نزد زندانیان سیاسی به حمید عباسی مشهور است. وی یک عضو سپاه پاسداران بود که به استخدام قوه قضائیه در آمد و به عنوان یکی از مسئولان زندان به کار مشغول شد.
حمید نوری به عنوان دادیار در زندان های اوین و گوهردشت فعالیت می کرد. او مدت ها تحت سرپرستی محمد مقیسه که سمت دادیار در زندان داشت و از عاملان اعدام ها در جریان قتل عام زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ است، کار کرد.
حمید نوری در جریان قتل عام تابستان ۱۳۶۷ یک عضو فعال همکار و کمک کار هیأت مرگ در زندان گوهردشت بود.
نوری در تاریخ ۱۸ آبان ۱۳۹۸ در فرودگاه استکهلم بازداشت شد. شاکیان پرونده و وکلایشان می گویند حمید نوری به عنوان دادیار زندان گوهردشت و یکی از ۸ عضو هیأت مرگ دراین زندان در جریان اعدام جمعی زندانیان سیاسی شناسایی شده است و به همین دلیل از سوی دادگاه سوئدی به اتهامات متعددی مانند جنایت جنگی، جنایت علیه بشریت، شکنجه و مشارکت در جرم مستمر و باز پس ندادن جنازه ها بازداشت شده است.
حمید نوری از عوامل قتل عام ۶۷ از روز ۱۹ مرداد ۱۴۰۰ طی سه جلسه دادگاه هر روز با دست بند و پابند به دادگاه منتقل شد و در کنار وکلایش قرار گرفت. در روز دوم دادگاه دادستان به قرائت فتوای ۲۳۱ کلمه ای خمینی پرداخت که بر مبنای آن خمینی حکم به قتل عام همه زندانیان مجاهد سر موضع داده بود. دادستان با اشاره به بندهای متعدد کنوانسیون چهارم ژنو از جمله مواد ۳ و ۵۷ کنوانسیون گفت اعدام زندانیان مجاهد بر اساس این فتوا نقض وخیم کنوانسیون ژنو بوده است.
در مورد اتهام قتل، دادستان های سوئدی گفتند حمید نوری هم چنین متهم به قتل عمدی زندانیانی است که با گروه های مختلف مارکسیستی سمپاتی داشتند و مرتد شناخته می شدند. (واشنگتن پست – ۱۹مرداد ۱۴۰۰)
تمرکز روی رئیسی، از عوامل اصلی قتل عام ۶۷
خبرگزاری رویترز در تاریخ ۱۹ مرداد ۱۴۰۰ طی گزارشی نوشت: «این محاکمه احتمالاً به طور ناخواسته روی ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور سخت سر ایران، متمرکز خواهد شد که هفته پیش رسماً تحلیف او انجام شده بود و کسی است که تحت تحریم های آمریکا به خاطر گذشته خود می باشد که آمریکا و فعالان می گویند به خاطر شرکت او به عنوان یکی از ۴ قاضی ناظر کشتار ۶۷ می باشد.»
ابراهیم رئیسی به عنوان دادستان در هیأت مرگ در سال ۱۳۶۷ مشارکت داشت و پس از فرمان ۲۳۱ کلمه ای خمینی مبنی بر اعدام همه زندانیان سیاسی سر موضع، تمامی دستورات او را مو به مو در راهروهای مرگ به اجرا گذاشت.
شهادت یکی از زندانیان در مورد حمید نوری
اصغر مهدیزاده یکی از شاهدان عینی قتل عام سال ۱۳۶۷ در مورد نقش حمید نوری گفت: ۱۳ مرداد بود در راهرو مرگ نشسته بودم. یک پاسدار صدایم کرد. رفتیم داخل سالن بزرگ اعدم ها همان سالن مرگ، پاسدار چشم بند مرا بالا زد. یک لبخند تمسخرآمیز به من زد. ناگهان دیدم که ۱۲نفر روی چارپایه ایستاده اند و طناب دار گردنشان است. تعدادی پیکر مجاهدین هم جلویشان افتاده بود. چشمم سیاهی رفت گفتم خدایا اینجا دیگر چه خبر است. ناگهان بچه ها شعار دادند مرگ بر خمینی درود بر رجوی زنده باد آزادی.
پاسداران مبهوت شده بودند ناصریان خطاب به داود لشکری، حمید عباسی (حمید نوری) و پاسداران فریاد کشید چرا ایستاده اید؟ بعد به طرف بچه ها رفتند با لگد چارپایه ها را می زدند بچه ها را می انداختند. وقتی به چهارمی – پنجمی رسید بچه ها شعارشان محکم تر شد گفتند درود بر مجاهدین، الله اکبر، و خودشان را پرتاب کردند و پرواز کردند. دیگر تعادلم بهم خورد و نفهمیدم چه شد. (تلویزیون الحدث – ۱۹ مرداد ۱۴۰۰)
تظاهرات ایرانیان هوادار مجاهدین و خانواده شهیدان قتل عام ۶۷
از صبح روز سه شنبه ۱۹ مرداد تا تاریخ ۲۱ مرداد طی سه روز جمع کثیری از هواداران مجاهدین هم زمان با دادگاه حمید نوری در برابر محل دادگاه اقدام به برگزاری آکسیون و نمایشگاهی از عکس شهدای قتل عام شده در تابستان ۶۷ کردند. در جمع این هموطنان تعدادی از خانواده های شهیدان قتل عام شدند حضور داشتند. مادران و همسران و خواهران و فرزندان شهیدان قتل عام ۶۷ در این تجمعات با در دست گرفتن عکسهایی از شهیدان خود سخنرانی کرده و به افشای جنایات رژیم در آن ایام پرداختند و بر دادخواهی خود از جامعه جهانی و به طور خاص سازمان ملل برای پایان دادن به مصونیت مقامات رژیم ایران و تشکیل یک دادگاه بین المللی برای محاکمه خامنه ای و رئيسی و سایر عاملان و آمران قتل عام ۶۷ تأکید کردند.
سیما میرزایی خواهر ۷ شهید قهرمان از خانواده میرزایی است. دو برادرش حسین و مصطفی و دو خواهرش خدیجه و معصومه و همسر برادرش مهناز یوسفی لویه در جریان قتل عام سال ۶۷ اعدام شدند. او یکی از زنان داغداری بود که در این تظاهرات از عزیزانی که در سال ۶۷ از دست داده بود گفت.
مادر همدم مادر مجاهد شهید ساسان سعیدپور که فرزندش در ۷ آبان ۶۰ شهید شد در این تظاهرات سخنرانی کرد. این مادر هرگز پیکر فرزندش را به تحویل نگرفت. مادر همدم در صحبت هایش گفت که وقتی پسرش دستگیر شد رژیم در خبرها نوشت، وی در درگیری کشته شد. اما پس از سه ماه مشخص شد زیر شکنجه به شهادت رسیده و این مادر هیچ چیز از فرزندش ندارد حتی یک خط از وصیت نامه ساسان را!
دکتر خسرو شهریاری شاعر و نویسنده و کارگردان تئاتر در سخنانش به نقش خانواده های قربانیان قتل عام ۶۷ اشاره کرد و گفت: این روزها روزهای مادران و خواهران و پدران و همسران عزیز از دست داده است. که به جای عزیزانشان بسته های لباس دریافت کرده اند و حتی از دانستن محل دفن عزیزانشان هم چنان بی خبرند.