طی ماههای اخیر، آتش سوزی های گسترده ای در نزدیک به ۲۰۰۰ نقطه در جنگل های ایران شامل جنگل های زاگرس و مناطق حفاظت شده در جنوب غرب زاگرس به وقوع پیوسته است. سه استان کانون اصلی این آتش سوزی ها بودند که از روز دوم خرداد ۹۹ شروع شد. بر خلاف مقامات حاکم که در قبال این آتش سوزی های پی در پی اقدامی نکردند، ساکنان محلی و از جمله زنان با دستان خالی خود را مسئول شناخته و به اطفای حریق پرداختند و جلوه ای دیگر از نقش آفرینی نسل برابر را به نمایش گذاشتند.
بی عملی رژیم در برابر گسترش آتش در جنگل های دیرپای ایران
آتش سوزی در جنگلهای زاگرسی و عرصههای طبیعی استانهای کردستان، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد که در تیرماه ۹۹ به جنگلهای هیرکانی آذربایجان شرقی در ارس نیز سرایت کرد، موجی از ویرانی به بار آورد.
بحران آتش سوزی جنگل ها جلوه ای از بی تدبیری مقامات حکومتی و بی توجهی آنان به این میراث طبیعی و ارزشمند ایران است که صدها گونه گیاهی و پناهگاه حیوانات نادر را در خود جای داده است.
در تمام مدت این حریق ها دو سازمان محیط زیست و جنگل ها ساکت ماندند. (سایت حکومتی خبرآنلاین -۲۴ خرداد ۹۹)
فرزاد آذریان، نماینده مجلس در استان کهگیلویه و بویر احمد، با اذعان به این واقعیت تلخ که هیچ کمکی به خاموش کردن آتش در جنگل ها از طرف دولت صورت نگرفت گفت، مدیران کشوری دلیل نابودی این میراث گرانبها هستند. طی دو سال اخیر بخشی از جنگل های زاگرسی طعمه آتش سوزی های پی در پی شده و متاسفانه مردان و زنان با دستان خالی به مصاف آتش رفتند.
کمبود نیروهای محیط بان، نبود تجهیزات اطفا حریق و بالگرد امدادی از جمله دلایل ورود خسارت گسترده به میراث طبیعی کشور شد. (خبرگزاری حکومتی مهر – ۱۹تیر ۹۹)
ناهماهنگی بین مسئولان امر باعث شد مردم نسبت به مقابله با آتش سوزی ها بیشتر حساس شوند. گروه های مردمی با حضور در عرصه هایی که دچار حریق شدند تلاش داشتند آتش را خاموش کنند ولی مدام یک پیام را تکرار می کردند: «با دست خالی نمی توان جلوی آتش را گرفت.»
زنان با دستان خالی برای کمک به خاموش کردن آتش شتافتند
در جریان آتش سوزی جنگل ها در منطقه خائیز مردم با دستان خالی برای مقابله با آتش به جنگل ها شتافتند. همچنین باید به نقش زنانی اشاره کرد که از هیچ فداکاری فروگذار نکرده و جور بی کسی طبیعت ایران را کشیده و به خاموش کردن آتش مبادرت کردند.
یک زن کوهنورد که برای خاموش کردن آتش به کمک فعالان محیط زیست منطقه خائیز شتافته بود کمبود امکانات و تجهیزات را از مهم ترین مشکلات مهار و خاموش کردن آتش سوزی جنگل ها عنوان کرد.
کلیپ های متعددی از زهرا خسروی یکی از اهالی روستای رازیانه کاری ممسی در فضای مجازی منتشر شده است. وی در این کلیپ ها با وسایل ساده مثل جارو برای مهار آتش تلاش می کند.
یک زن دیگر به نام بی بی صولت نیز از جمله زنانی بود که با دست خالی و با جارویی در دست برای کمک به خاموش کردن آتش جنگل ها به صخره های زاگرس شتافت.
رویا جانفزا یک دختر ۱۹ساله بود که برای خاموش کردن آتش کوه خائیز تلاش فراوانی کرد و از ناحیه هر دو پا دچار مصدومیت شد.
رویا گفت، «چون کوهنورد هستم و به کوه، طبیعت و جنگل علاقه دارم وقتی شنیدم که جنگل های منطقه حفاظت شده خائیز در آتش می سوزند، با خودم فکر کردم که برای خاموش کردن آتش به کمک نیروها و امدادگران بروم و تا جایی که برایم امکان دارد به مهار آتش سوزی کمک کنم.»
او گفت برخی دیگر از زنان کوهنورد نیز به خاموش کردن آتش مشغول بودند و اضافه کرد: «در حین برگشت از ارتفاعات خائیز که هوا تاریک شده بود ناگهان سنگی از ارتفاعات به سمتم سقوط کرد و هر دو پایم صدمه دید. در این حادثه پای چپم دچار شکستگی شد و پای راستم نیز زخمی شده است.»
رویا گفت تا کنون هزینه زیادی برای درمان خود پرداخت کرده است. وی حدود یک هفته در بیمارستان دهدشت بستری و تحت مداوا بود. پدرش بیکار است و درآمدی ندارد. تا کنون مسئولان شهرستان و استان از او بازدید نکرده اند. (سایت حکومتی همشهری آنلاین – ۲۵ خرداد ۹۹)
در جریان خاموش کردن آتش جنگل ها همچنین پنج مرد جوان از حافظان محیط زیست جان خود را از دست دادند. یکی از نیروهای داوطلب در منطقه خائیز به نام البرز زارعی بر اثر شدت سوختگی های ناشی از این کار پس از چند هفته جان خود را از دست داد.
خساراتی که به مناطق جنگلی مختلف وارد شد
آتش سوزی هر هکتار مرتع یا جنگل میلیاردها ریال خسارت به منابع طبیعی کشور وارد می کند. (خبرگزاری حکومتی مهر- ۱۸تیر ۹۹)
بر اساس نقشه های منتشر شده توسط دیده بان جهانی جنگل، از ۱۲ تا ۱۵ خرداد ۹۹، ۱۷۰۸ آتش سوزی فعال در عرصه های طبیعی کشور به وقوع پیوسته است.
بر اساس این اعلام تنها در ۵ روز یک درصد از مناطق حفاظت شده کشور در آتش سوختند. بر اساس این آمار در خوزستان با ۵۷۹مورد، فارس با ۳۰۱ مورد، بوشهر با ۱۹۰ مورد، ایلام با ۱۸۱ مورد و اصفهان با ۱۵۶ مورد آتش سوزی جنگل ها روبه رو شدند. (سایت حکومتی همشهری آنلاین -۱۷ خرداد ۹۹)
منطقه خائیز حد مرز بین استان خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد با مساحتی بیش از ۳۳هزار هکتار در ۱۵کیلومتری دهدشت قرار دارد. آتش سوزی از ۸خرداد ۹۹ در بخشی از جنگل های ضلع شمالی خائیز آغاز شد. همچنین از سمت بهبهان در استان خوزستان نیز شروع شد و به علت عدم مهار آتش به محدوده استان کهگیلویه و بویراحمد سرایت کرد و به ارتفاعات رسید و گسترش پیدا کرد.
کوه سیاه از روز ۷خرداد دچار آتش سوزی شد. در این منطقه دست کم ۳۰۰ نخل در آتش سوخت. در منطقه خائیز تنگستان نیز باعث سوختن ۶۲۰ هکتار از مراتع این مناطق شد. پیشبینی میشود مراتع و جنگلهای بیشتری طعمه حریق شوند.