مقدمه
آخرين ماه سال ميلادي 2015 را در حالي پشت سر گذاشتيم كه دولت روحاني، هيچ توقفي به احكام اعدام، مجازات هاي بيرحمانه نظير سنگسار، فشار بر زنان در زمينه پوشش اجباري و نيز نقض حقوق پايه اي زنان زنداني نداشت
در قزوين، شاهد اجراي حكم اعدام بوديم. زنان زنداني، در سخت ترين شرايط، از درمان ضروري منع مي شدند. نيروي سركوب در خيابان ها، به توقيف خودروي زناني مي پرداخت كه به قوانين حجاب و پوشش اجباري تن نداده بودند.
در اين باره، رييس كل دادگاه هاي عمومي لرستان رسماً اعلام كرد كه دستگاه قضاييه در خدمت سركوب زنان بكار گرفته مي شود و صحبت از «جزاي نقدي» به ميان كشيد. در كنار اين موج سركوب، دستگيري زنان محروم و كارتن خواب، موضوعي بود كه در رسانه ها به طور گسترده، منتشر شد. در اينباره، فرمانده انتظامی تهران بزرگ، شخصاً بر يورش ماموران به زنان كارتن خواب، نظارت داشت و عمليات آن ها در پايتخت را كنترل مي نمود.
انتشار آمار محروميت از تحصيل و افت جدي امكان مشاركت زنان در شغل و فعاليت هاي اجتماعي نيز، از ديگر وجوهي بود كه در ماه دسامبر در مورد زنان در ايران، شاهدش بوديم.
با اين وجود، دانشگاه ها، صحنه اعتراض بودند. دختران دانشجو كه عمدتاً دانشجويان رشته پرستاري را شامل مي شدند، به سياست هاي غيرانساني وزارت بهداشت روحاني اعتراض كردند و تجمع هاي قابل توجهي را در اين ماه شكل دادند.
نقض سيستماتيك حق حيات
اعدام و محكوم به اعدام
در ماه دسامبر، حكم اعدام يك زن در زندان قزوين، اجرايي شد. منابع حكومتي، هويت او را «ف.زنجانيان» عنوان كردند. به گفته دادستان عمومي قزوين، اين زن پيش از اعدام، به ۹۹ ضربه شلاق نيز محكوم شده بود. او سرانجام در تاریخ ۱۵آذر، در زندان مركزي قزوين به دارآويخته شد.
اعمال ضد بشري و مجازاتهاي بيرحمانه
روز ۱۵مهر، پليس تهران از حادثه اي در محله نازي آباد تهران خبر داد كه در جريان آن، يك دختر ۲۱ساله، قرباني شده بود. هويت او هيچگاه از سوي منابع حكومتي فاش نشد.
در اين ماه همچنين شاهد صدور حكم غيرانساني سنگسار در مورد يك زن بازداشتي بوديم. هويت او «ع.خ» عنوان شد. منابع حكومتي نوشتند كه به حكم دادگاه، در صورت عدم اجراي حكم سنگسار، اين متهم به اعدام محكوم خواهد گرديد.
همچنین تا پایان سال شاهد اسيدپاشي بر سر و صورت دختران جوان بودیم.
زندان
فاطمه ضيايي- زنداني سياسي كه در بند ۲۰۹ زندان اوين به سر مي برد، از نمونه هايي است كه اين ماه، عليرغم وخامت وضعيت جسماني اش، در حبس نگاه داشته شد. اين زنداني از بيماري ام.اس رنج مي برد.
محروميت زنان زنداني از حق درمان، از موضوعاتي بود كه در اين ماه در مورد زنداني ۴۷ساله، رويا صابري نژاد نوبخت نيز شاهدش بوديم. او عليرغم آنكه ۳بار دچار حمله عصبي شديد شد، از درمان ضروري منع گرديد و در نهايت بعد از بيهوش شدنش، پزشكان متخصص پي بردند كه در بهداري زندان اوين، برايش داروي اشتباه، تجويز شده است.
در مورد وضعيت زنان در بازداشت، گزارش ها از زندانيان زاهدان، در اين باره قابل توجه است. سه تن از زنان محبوس در زندان مركزي زاهدان، به نام هاي بوشرا آرايي، فاطمه و فهيمه، حكم اعدام گرفته اند و از اوليه ترين امكانات نيز محروم هستند. به آنها لقب «بازداشتيان فراموش شده»، داده شده است.
از ديگر تحولات در اين زمينه مي توان به اعتصاب غذاي اعظم نجفي – زنداني محبوس در قرچك ورامين اشاره كرد. وي از مخالفان حكم اعدام محمدعلي طاهري بوده است. ماموران به هنگام دستگيري وي، اقدام به ضرب و جرح كرده بودند، آنچه كه باعث آسيب رسيدن به پاهاي او شده بود. اين فعال بازداشتي نيز در اعتراض به بدرفتاري ماموران، دست به اعتصاب غذا زد.
نقض حقوق پايه اي
سركوب زنان تحت عنوان پوشش و حجاب اجباري در ماه دسامبر نيز ادامه داشت.
در اين باره نماينده خامنه اي در دانشگاه پیام‌نور آذربایجانشرقی تصريح كرد كه نياز به تشكيل «ستاد فرماندهي ويژه حجاب» در كشور وجود دارد! وي همچنين بر عدم برگزاري مراسم هاي مختلط، تاكيد كرد. نماينده خامنه اي در تبريز نيز ترويج حجاب را در گرو تفكيك جنسيتي در دانشگاه ها دانست و خواستار پيشبرد اين طرح تبعيض آميز گرديد.
در گچساران، فرمانده نيروي انتظامي از طرحي براي مقابله با زنان تحت عنوان مبارزه با بدحجابي خبرداد كه در مرحله اول آن، هفت هزار خودرو، توقيف شده اند. وي تاكيد كرد كه نيروي انتظامي در اين زمينه، برخورد جدي خواهد كرد. علاوه بر اين، رئیس كل دادگاه‌های لرستان تصريح كرد كه با زنان بدپوشش، برخورد قاطع خواهيم كرد و دستگاه قضاييه، در مورد آنها وارد عمل خواهد شد. دلفان تصريح كرد، «کسانی که بدون حجاب شرعي در انظار عمومی ظاهر شوند، از ۱۰روز تا دو ماه و یا به جزای نقدی محکوم می شوند».
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ هم به آمار ۸ ماهه در برخورد با بدحجابی پرداخت و اعلام كرد كه در این مدت، بالغ بر ۴۰ هزار مورد برخورد با بدحجابی صورت گرفته است.
طرح هاي سركوب عليه زنان، تنها به خيابان ها محدود نماند. در ماه دسامبر، «پليس اسكي سوار» يكة جديدي بود كه به پيست هاي اسكي وارد مي شد تا آنجا را هم در كنترل گيرد. در اين باره، ساجدي نيا- رييس پليس تهران تصريح كرد كه هدف اين نيرو، برخورد با بدحجابي و بدپوششي است!
تفكيك جنسيتي، وجه ديگري از سركوب و محدود كردن زنان در جامعه را در اين ماه، شامل مي شد. در اين باره، وزیر علوم دولت روحاني خطاب به دانشگاه ها تاكيد كرد كه هیچ دانشگاهی مجوز برگزاری اردوهای مختلط را ندارد. دادستان بیدگل (اصفهان) از ممنوعیت ورود گردشگران و تورهای مختلط به منطقه گردشگری خبر داد و مأموران پلیس راه شهرستان نایین در استان اصفهان، یک تور گردشگری را به دلیل آنچه «اختلاط» زن و مرد در اتوبوس مي ناميدند، متوقف کردند.
جمع آوري زنان كارتن خواب، وجه ديگري از خشونت علیه زنان، در اين ماه بود. ماموران سركوب انتظامي، به طور گسترده اي به زنان محروم و بي بضاعت حمله بردند و آنها را در خيابان ها دستگير و به مكان هاي نامعلوم منتقل كردند. در تهران، ساجدي نيا – فرماندهي انتظامي تهران بزرگ شخصاً بر عمليات ماموران نظارت داشت. رسانه های حکومتی عكس های متعددی از زنان كارتن خواب كه از سوي ماموران بازداشت و منتقل مي شدند، منتشر كردند.
محروميت زنان از تحصيل، از ديگر زمينه هاي پايمال شدن حقوق اوليه آنان بود. نماينده زاهدان در مجلس رژيم فاش ساخت ۱۵۶ هزار دختر در سيستان و بلوچستان از تحصيل بازمانده‌اند.
براساس گزارش هاي تكميلي ، وضع بیسوادی در میان زنان و دختران ایران نگران‌کننده و در ۴۰شهر ایران بحرانی است. سیستان و بلوچستان با ۱۱ شهر، در صدر آمار بیسوادی دختران است.
در مورد مشاركت اقتصادي زنان نيز خبرگزاري حكومتي ايرنا، نرخ «تك رقمي» را رسماً مورد تاييد قرار داد و نوشت، «به گزارش مركز آمار ايران، نرخ مشارکت اقتصادی برای زنان ۱۵ تا ۲۴ ساله در ۲۲ استان کشور تک رقمی است. براساس آمارها، نرخ بیکاری زنان جوان در سال گذشته به بالای ۴۰ درصد رسید. به عبارتی نیمی از جمعیتی که در سنین کار و فعالیت هستند، رهسپار خانه ها شده اند».
نقض حقوق اقليت هاي مذهبي و قومي
در اين ماه، محروميت دانشجويان تنها به دليل عقايدشان ادامه داشت. يك دانشجوي ممتاز، تنها بدليل بهايي بودن از ادامه تحصيل محروم شد. اين دختر دانشجو هنگامي كه از عضو هیات مرکزی گزینش دانشجو علت محروميت اش را سوال كرده بود، جواب گرفته بود: تو بهايي هستي!
در اين ماه، خانم پروانه رحمانی كه همسر يك بهايي بازداشتي بود نيز، در سنندج بازداشت گرديد. وي اكنون در حبس به سر مي برد. علت بازداشت او، اعلام نشده است.
اعتراضات زنان
در ماه دسامبر، جامعه دانشجويي در اعتراض به سياست هاي غيرعادلانه وزارت بهداشت دولت روحاني در تجمع و تحصن بود. دانشجويان پرستار از دانشگاه علوم پزشکی نیشابور، دانشجويان تبريز، جامعه پرستاری الیگودرز، دانشجویان پرستاری علوم پزشکی بهشتی در تهران، دانشجویان دانشکده پرستاری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دانشجويان پرستاري دانشگاه علوم پزشكي كرمان تجمع هاي اعتراضي و جلساتي در اعتراض به سياست هاي وزارت بهداشت، برگزار كردند. خواسته آنها، تغيير طرح تربیت پرستار در بیمارستانها بود.
دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با همراهی اساتید خود حلقه انسانی تشکیل داد تا اعتراض خود را به بخشنامه وزارت بهداشت بيان نمايد. بر اساس این بخشنامه، آموزش پرستاری توسط بیمارستانها صورت می‌گیرد و بدین ترتیب، آینده شغلی دانشجویان پرستاری، نابود و دیگر انگیزه‌ای برای ورود به این رشته و ادامه تحصیل باقی نخواهد ماند.
نجف آباد اصفهان نيز از ديگر نقاطي بود كه شاهد تجمع پرستاران بود. دانشجويان علوم پزشكي نجف آباد، به صورت دستجمعي طوماري امضا كردند و لغو طرح وزارت بهداشت را خواستار شدند.
این سلسله اعتراضات موفقیت آمیز بود و منجر به عقب نشینی وزارت بهداشت از طرح خود شد.