رژیم حاکم بر ایران به رغم ثروت فراوان کشور از ایجاد و رسیدگی به زیر ساخت های شهری و روستایی حتی در حد ابتدایی آن عاجز مانده است. کمبود آب آشامیدنی، مسکن، راههای مواصلاتی قابل استفاده و برق و سایر امکانات اولیه، زنان را از یک سو به کارگران خانگی بدون دستمزد تبدیل می کند و از سوی دیگر امکان فکر کردن آنها به حقوق انسانی خود مثل حق اشتغال آبرومند را به حداقل می رساند و به راحتی آنها را از مشارکت در صحنه های تأثیرگذار در جامعه حذف می کند.
مردم ایران هم اکنون در حال تجربه مشکلات جدی کمبود آب هستند. منابع آب ایران بهطور جدی از ساختار نامناسب حکمرانی و مدیریت آب رنج میبرد. خشکسالیهای مکرر توأم با برداشت بیش از حد آبهای سطحی و زیرزمینی وضعیت آب کشور را به سطح بحرانی رساندهاست. از نشانههای این وضعیت خشک شدن دریاچهها، رودخانهها و تالابها، کاهش سطح آبهای زیرزمینی، فرونشست زمین، تخریب کیفیت آب، فرسایش خاک، بیابانزایی و طوفانهای گرد و غبار است.
سازمان محیط زیست سرعت استفاده از منابع آب زیرزمینی در ایران را در قیاس با استاندارد جهانی سه برابر بیشتر تخمین میزند. این برداشت بیرویه عامل خشکیدن ۲۹۷ دشت از ۶۰۰ دشت ایران میباشد. همچنین به خاطر عدم رسیدگی به شبکه انتقال آب ۳۵ میلیارد مترمکعب آب در مسیر انتقال هدر میرود.[1] مرکز پژوهشهای مجلس هدر رفت آب کشور را بین ۲۶ تا ۳۶ درصد محاسبه کرده است.[2]
در دی ماه سال گذشته روزنامه نیویورکتایمز در گزارشی تکاندهنده اعلام کرد که ۱۲ استان از ٣١ استان ایران تا ۵۰ سال آینده تمام سفرههای زیرزمینی آبشان را از دست میدهند. عیسی کلانتری رییس سازمان حفاظت از محیط زیست اذعان کرده است: کمبود آب در صورتی که مدیریت نشود، موجب خواهد شد که ۵۰ میلیون نفر از جمعیت ایران ناگزیر به ترک کشور شوند.[3]
در تابستان گذشته ۴۸ درصد جمعیت کشور در تنش آبی قرار داشتند و این موضوع میتواند با سرعت زیادی گسترش پیدا کند.[4]
دو سوم جمعیت استان سیستان و بلوچستان به آب آشامیدنی بهداشتی دسترسی ندارند.[5] مثلاً زنان و دختران کناردر در چابهار برای تأمین آب آشامیدنی خانه های خود، هر روز مجبورند ۵ یا۶ نوبت، نزدیک به ۳۰ دقیقه راه را پیاده به چشمه رفته و با قابلمه یا دبهای آب را به خانه حمل کنند.[6]
استاندار سیستان و بلوچستان از کم شدن ۵۰ درصدی آب چاه نیمه ها خبر داد که تنها منبع آب شرب مردم شمال استان سیستان و بلوچستان است. وی اعتراف کرد که با خشک شدن این منبع، شهر زابل غیر قابل سکونت خواهد شد و به زودی خالی از سکنه می شود.[7]
در سیستان و بلوچستان، آب رودخانه هیرمند در شمال استان قطع شده که منبع تأمین آب ۵ شهرستان شمالی و مرکز استان بوده است.[8]
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان یزد، محمد فاتحی اعتراف می کند که آب ۳۳۰ روستای این استان شامل ۲۲ هزار نفر، تنها با تانکر تأمین می شود.[9]
در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸، هیچگونه اعتباری برای بخش آب از صندوق توسعه ملی لحاظ نشده است.[10]
چندی پیش ۱۸ نماینده استان اصفهان از مجلس رژیم در اعتراض به عدم تخصیص بودجه برای تأمین آب شرب این استان استعفا داده.[11]
ابوالفضل موسویبویوکی نماینده یزد نیز اعتراف کرد که مجلس رژیم سهمیه آب کشاورزان شرق اصفهان را قطع کرده و کشاورزان بیکار شدند اما این کافی نبوده است. مقامات رژیم پشنهاد می کنند که سهم آب بالادست سد زایندهرود یا سرشاخههای چهارمحال نیز محدود شود.
اعتراضات مردم نسبت به کمبود آب
در رابطه با کمبود آب کمتر در رسانه های حکومتی مطلبی منتشر می شود. اما از خلال اعتراضات بهار و تابستان سال گذشته می توان به وضعیت غیرقابل تحمل بی آبی در شهرها و استانهای مختلف پی برد.
خوزستان و شهرهای آن از جمله خرمشهر و آبادان، با بدترین شرایط به لحاظ کمبود آب مواجه هستند.
چند وقتی است از لوله های آب مردم شهرهای خرمشهر آبی به شدت شور همراه با بوی فاضلاب خارج می شود. مردم دچار مسمومیت و بیماریهای پوستی و گوارشی شدهاند. این وضعیت در تابستان گذشته منجر به اعتراضات گسترده مردم شد.[12]
روز شنبه ۱۸ فروردین ۹۷ جمعی از زنان شهرک گلشهر امام رضا در رودبار(استان کرمان) در اعتراض به مشکل آب آشامیدنی، مقابل فرمانداری شهرستان تجمع کردند. شهروندان گلشهری بارها به قطعی آب اعتراض کرده اما هیچ پاسخی دریافت نکرده اند.
در خرداد ۹۷ مردم آبادان در اعتراض به شوری بیش از حد آب مقابل اداره آب این شهرستان تجمع کردند. آنها همچنین یک بطری آب آلوده را بر روی پلاکارد نصب کرده بودند تا اعتراضشان را به آلوده و شور بودن آب شرب مصرفی شان نشان دهند.[13]
روز ۶ خرداد ۹۷، اهالی روستای خشک آباد میناب در پی ۸ روز قطع آب آشامیدنی در مقابل شرکت آب و فاضلاب روستایی شهرستان تجمع کرده و خواستار حل مشکل بی آبی شدند.
در ۹خردادماه۹۷ ساکنان منطقه مسجد یاس در بوکان در اعتراض به نبود آب و گاز به سمت فرمانداری این شهر دست به راهپیمایی زدند. حضور فعال تعدادی از زنان ساکن این منطقه در صفوف راهپیمایی قابل توجه بود.[14]
روز ۲۷ خرداد ۹۷ ، جمعی از مردم خرمشهر با شرکت فعال زنان، در اعتراض به شوری آب آشامیدنی مقابل سازمان آب این شهر دست به تجمع زدند. یک ماه بعد، اعتراض زنان خرمشهر به همراه سایر مردم این شهر در روزهای ۸ و ۹ تیر ادامه یافت و منجر به ناآرامی شد.[15]
روز دوم تیر ماه ۱۳۹۷ در استان بوشهر، زنان در یک حرکت اعتراضی علیه ۵۵ روز بی آبی در دشتستان شرکت داشتند. یکی از زنان شرکت کننده در اعتراض می گفت «نه آب برای خوردن داریم و نه برای استحمام و نه لباس شستن».[16]
مردم برازجان واقع در استان بوشهر نیز در تیرماه گذشته در مجاورت بانک ملت و ميدان بيمارستان و در مقابل فرمانداری اين شهرستان تظاهرات كردند.[17] هزاران تن از مردم این شهر طی روزهای پی درپی جمع شده و تا پاسی از شب با پلاکاردهایی که روی آن نوشته بودند «ما آب نداریم»[18] خواهان حل مشکل آب شدند. این تجمعات در برازجان در آخرین روزهای تیر ماه نیز ادامه یافت. یک زن ساکن برازجان بطری خالی آب را نشان می داد و می گفت ۱۰ روز است در منطقه والفجر آب نیست.[19]
در همین ایام زنان و مردم منطقه بارچی سرچشمه در استان کرمان در مقابل مجتمع مس تجمع کردند و به نشانه اعتراض به وضعیت بحرانی آب جاده اصلی این منطقه را بستند.[20]
روز دوشنبه ۲۶شهریور ۹۷ نیز جمعی از مردم با شرکت چشمگیر زنان رودبار کوهبنانی از شهرهای استان لرستان در مقابل درب فرمانداری و راه و شهرسازی شهرستان کوهدشت نسبت به مشکلات جاده و بیآبی تجمع کردند.[21]
[2] (سایت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران – 16 دی ۱۳۹۷)
[3] (خبرگزاری حکومتی ایسنا – ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷)
[4] (سایت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران – 16 دی ۱۳۹۷)
[5] (سایت بی بی سی فارسی – 6 ژانویه 2019 – 16 دی 97)
[6] (خبرگزاری حکومتی تسنیم – ۱ دی ۱۳۹۴)
[7] (سایت حکومتی دانا – ۱۶ دی ۱۳۹۷)
[8] (روزنامه حکومتی همشهری – ۲۴ دی ۱۳۹۷)
[9] (خبرگزاری حکومتی ایسنا – ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷)
[10] (سایت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران – ۲۲ دی ۱۳۹۷)
[11] (سایت بی بی سی فارسی – 5 دسامبر 2018- 14 آذر 97)
[12] (سایت حکومتی رویداد ۲۴ – ۱۱تیر۱۳۹۶)
[13] (سایت با اقتصاد – ۳۰ خرداد ۱۳۹۷)
[14] (سایت کمیسیون زنان – ۱۰ خرداد ۱۳۹۷)
[16] (سایت کمیسیون زنان – ۳ تیر ۱۳۹۷)
[17] (دویچه وله – ۸ ژوئیه 2018)
[18] (سایت کمیسیون زنان – ۱۸ تیر ۱۳۹۷)
[19] (کمیسیون زنان – ۱۸ تیر ۱۳۹۷)
[20] (کمیسیون زنان ـ ۱۲ تیر ۱۳۹۷)
[21] (سایت کمیسیون زنان – ۲۹ شهریور ۱۳۹۷)