سه شنبه, دی ۳۰, ۱۳۹۹
  • English
  • Français
  • فارسی
  • عربى
کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت ایران
  • صفحه اول
  • اخبار
    • اخبار زنان
    • مقالات
    • اطلاعیه‌ها
  • انتشارات
    • بولتن ماهانه
    • اسناد
    • صفحات مرجع
  • درباره ما
    • کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت
    • برابری جنسی
    • طرح شورای ملی مقاومت درباره آزادیها و حقوق زنان
  • مریم رجوی
    • مریم رجوی
    • سخنرانی های مریم رجوی
    • طرح ده ماده ای مریم رجوی در رابطه با ایران فردا
    • طرح ۱۰ ماده ای آزادی و برابری زنان در ایران فردا
  • زنان پیشتاز
    • زنان در رهبری
    • شهدای راه آزادی
    • قهرمانان در زنجیر
    • زنان مقاومت ایران
    • زنان تأثیرگذار
    • زنان در تاریخ
  • رویدادها
    • کنفرانس روزجهانی زن
    • سخنرانیهای روز جهانی زن
    • فعالیت ها
    • همبستگی
  • ویدئو کلیپ
  • تماس با ما
نتیجه‌ای یافت نشد
دیدن همه نتایج
  • صفحه اول
  • اخبار
    • اخبار زنان
    • مقالات
    • اطلاعیه‌ها
  • انتشارات
    • بولتن ماهانه
    • اسناد
    • صفحات مرجع
  • درباره ما
    • کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت
    • برابری جنسی
    • طرح شورای ملی مقاومت درباره آزادیها و حقوق زنان
  • مریم رجوی
    • مریم رجوی
    • سخنرانی های مریم رجوی
    • طرح ده ماده ای مریم رجوی در رابطه با ایران فردا
    • طرح ۱۰ ماده ای آزادی و برابری زنان در ایران فردا
  • زنان پیشتاز
    • زنان در رهبری
    • شهدای راه آزادی
    • قهرمانان در زنجیر
    • زنان مقاومت ایران
    • زنان تأثیرگذار
    • زنان در تاریخ
  • رویدادها
    • کنفرانس روزجهانی زن
    • سخنرانیهای روز جهانی زن
    • فعالیت ها
    • همبستگی
  • ویدئو کلیپ
  • تماس با ما
نتیجه‌ای یافت نشد
دیدن همه نتایج
کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت ایران
نتیجه‌ای یافت نشد
دیدن همه نتایج
صفحه اصلی زنان تأثیرگذار

ژاله قائم مقامی شاعره غم های زنان

آذر ۱۸, ۱۳۹۸
ژاله قائم مقامی

عالمتاج یا ژاله قائم مقامی در اسفند۱۲۶۲ در فراهان به دنیا آمد و در ۵ مهر۱۳۲۵ شمسی (۲۸ سپتامبر ۱۹۴۷) در ۶۳سالگی، در تهران درگذشت.

پدرش میرزا فتح الله، نبیره قائم مقام فراهانی، وزیر معروف و شاعر و نویسنده دوره قاجاری بود.

او از پنج سالگی در خانه پدر به درس خواندن پرداخت. کم کم فارسی و عربی را فراگرفت. دیوان شاعران، کتابهای ادبی و جز آن را با شوق و ذوق می خواند.

«عالمتاج هنوز شانزده سال داشت که حادثه یی مهم در زندگی او روی داد و آن، ازدواج این دختر نوجوان و درس خوانده بود با مردی چهل و چندساله و نسبتاً بی سواد به نام علیمرادخان میرپنج از رؤسای خوانین بختیاری.

گرفتاریهای خانوادگی و مالی میرزا فتح الله موجب این پیوند نامناسب، یا به تعبیر ژاله، «وصلت سیاسی» شده بود. دو تن با دو روح و دو فکر و سلیقه متفاوت می خواستند عمری با هم به سربرند!Hossein Pejman Bakhtiari son of Jaleh Qaem-Maghami

حسین پژمان بختیاری، شاعر نامور معاصر و فرزند این پیوند، زندگی ناسازگار پدر و مادر را در مقدمه ای که بر دیوان ژاله قائم مقامی نوشته چنین به قلم آورده است:

«مادرم در آغاز جوانی بود و پدرم در پایان جوانی، مادرم اهل شعر و بحث و کتاب بود و پدرم مرد جنگ و جدال و کشمکش بود، مادرم به ارزش پول واقف نبود و پدرم برعکس پول دوست و تا حدی مُمسِک (=خسیس) بود، مادرم از مکتب به خانه شوهر رفته و پدرم از میدانهای جنگ و خونریزی به کانون خانوادگی قدم گذارده بود. آن از این توقع عشق و علاقه و کرم و همنواییِ به افراط  داشت و این از آن منتظر حد اعلای خانه داری و شوهرستایی و صرفه جویی و فرمانبرداری بود…»

طبع حساس و شاعرانه و روح مهرجوی ژاله در زندگی با ناکامی سختی روبرو شد که در سراسر حیات مایه غمی دیرپای در اشعار او شده است.

از نخستین سال تولد فرزند، اختلاف ژاله و همسرش شروع شد و کم کم افزونی گرفت تا از هم جدا شدند. ژاله قائم مقامی شوهر را رها کرد و به خانه پدری رفت. پس از جدایی، همسر او تا زنده بود، اجازه نداد ژاله پسرش را ـ که در خانه پدر مانده بود ـ ببیند.

ژاله قائم مقامی در فراهان با برادرش می زیست. سالی یک دو بار به تهران می آمد اما از دیدار فرزند همچنان محروم بود.

بعد از گذشت سالها، وقتی پسری بیست و هفت ساله شده بود، مادر او را دید! و از این پس با هم زندگی کردند.

این مصائب و محرومیت از محبت شوهر و دیدار فرزند و دیگر نابسامانیها و مهمتر از همه ناکامی و آزردگی روح شاعر، دل او را در هم می فشرد و تأثراتش از طبع وی به صورت شعر می تراوید. شعر تنها پناهگاه او شده بود. اما محیط وی شهرت زنی را  به شاعری بر نمی تافت. شاید به این سبب از انتساب به شعر و شاعری نیز تبری می جست و دیوان غزلهایش را به آتش سپرده بود.

آنچه از اشعار او باقی است اوراق پراکنده یی بوده است که پس از مرگ وی، فرزندش برحسب تصادف در لابلای کتابها و یادداشتها به تدریج یافته و گردآوری کرده است. هرچند که همین دیوان کوچک نهصد و هفده بیتی نمونه هایی از آثار شاعری قادر را دربردارد.

یکی از ویژگیهای شعر ژاله قائم مقامی لحن بیان زنانه اوست که آب و رنگ و لطافتی خاص به آن بخشیده است… اما این کیفیت در شعر او وقتی درخشندگی پیدا می کند که به توصیف حالات خود می پردازد. مثلاً از ازدواج مرد پیر و دختر جوان و باردارشدن خویش سخن می راند یا می خواهد وحشت شب تنهایی را در گفتگو با آینه از یاد ببرد. با این سابقه ذهنی بدیهی است بیشتر افکار و عقاید در دیوان ژاله قائم مقامی متوجه است به موضوعاتی از قبیل: مظلومیت زن و دفاع از حقوق او، انتقاد بر جهل و عقب ماندگی زنان و تحلیل موجبات آن.[۱]

***

 

اکثر شعرهای ژاله قائم مقامی مضمونی غم‌انگیز و حزن‌آور دارند. آنها درد دلهای زنی تنها و تلخکام و مادری دل‌سوخته ‌اند که با رنگ و بویی زنانه به شعر کشیده شده‌اند. به گفته حسین پژمان بختیاری «ژاله شاعر درون خود و رنجها و ناکامیهای خود بود». اما به تعبیری، او شاعر دوران خود و رنجها و ناکامیهای زنان نسل خویش بود.

شعر زیبایی که در زیر آمده است، حاصل درددل ژاله است با سماور، در یکی از روزها یا شبهای تنهایی او. حکایت زنانی که با در ‌و‌ دیوار، با آینه و شانه و غیره حرف می‌زده‌ اند، حکایتی مکرر است.

شعر «درد‌دل با سماور» این واقعیت تلخ زندگی تنهای بسیاری از زنان را به‌ زیبایی و لطافت بازگو می‌کند:

«درد دل با سماور»

ای همدم مهرپرور من/ ای یار من، ای سماور من
از زمزمه تو شد می آلود/ اجزاء لطیف ساغر من
سوزی عجبت گرفته، گویی/ در سینه توست آذر من
در دیده سرشگ و در دل آتش/ مانا تو منی برابر من
آموخته رسم اشکباری/ چشم تو ز دیده تر من…
بس روز و شبان که در کنارت/ بودم من و بود مادر من
قرآن خواندی، دعا نمودی/ بابای خجسته اختر من
از بعد نماز صبح می کرد/ سیری به کتاب و دفتر من
آن هر دو فرشته پرکشیدند/ بر چرخ و شکسته شد پر من
زان پس ره رفتگان گرفتند/ هم خواهر و هم برادر من
در این کهن آشیانه اکنون/ من ماندم و تو در بر من
دستی نه که برفشاند از مهر/ خاکی که نشسته بر سر من
پایی نه که بر فلک گراید/ زین غمکده جسم لاغر من
آن جاه و مقام و عشق و الفت / شد شسته ز چشم و منظر من
چون نقش قدم سترده شد (=پاک شد)، آه/ نقش همگان ز خاطر من
ای نغمه سرای قصّه پرداز/ بنشین به کنار بستر من
با زمزمه یی ظریف و آرام/ آبی بفشان بر آذر (=آتش) من
تا با تو نشسته ام غمم نیست/ ای همدم شادی آور من
دانم که نمی شود به تحقیق/ چون اولِ قصه، آخر من
آینده نیامده ست و رفته/ آبی است گذشته از سر من
پس شادنشین و شادیم ده/ ای زمزمه گر، سماور من

 

[۱] «چشمه روشن»، دکتر غلامحسین یوسفی، مقاله «شاعری ناآشنا»، تهران، چاپ هفتم، ص۴۳۳.

اشتراکتوئیتاشتراکپین
پست قبلی

زنان در تاریخ – ۹ دسامبر – ۱۸ آذر

پست بعدی

شیرین رحیمی:‌ می خواستم خودم مسیر زندگیم را رقم بزنم

پست‌های مرتبط

پروین اعتصامی، گنجینه شعر و ادب ایران زمین
زنان تأثیرگذار

پروین اعتصامی، گنجینه شعر و ادب ایران زمین

فروغ فرخزاد شاعری برای همه اعصار
زنان تأثیرگذار

فروغ فرخزاد شاعری برای همه اعصار

بی‌بی مریم بختیاری
زنان تأثیرگذار

بی بی مریم بختیاری، نخستین زن مبارز ایرانی که به سرداری رسید

محیط‌های اجتماعی

اسناد کمیسیون زنان

شبکه ۲۷ ارگان رسمی برای سرکوب و تحمیل حجاب اجباری به زنان ایران

شبکه ۲۷ ارگان رسمی برای سرکوب و تحمیل حجاب اجباری به زنان ایران

گزارش سال ۲۰۲۰ کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت ایران

گزارش سال ۲۰۲۰ کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت ایران

msogynist laws site pic FA1-min

نهادینه کردن زن ستیزی در قوانین رژیم حاکم بر ایران

لایحه صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت چیست

لایحه صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت چیست؟

بولتن ماهانه

بالا بردن خشونت علیه زنان در زندان های رژیم ملایان
بولتن ماهانه

ماهنامه دسامبر ۲۰۲۰ – بالا بردن خشونت علیه زنان در زندان های رژیم ملایان

حقوق بنیادین زنان زندانی سیاسی در ایران نقض می شود؛ آنها هدف اصلی کین توزی ملایان هستند
بولتن ماهانه

ماهنامه اکتبر ۲۰۲۰:‌ حقوق بنیادین زنان زندانی سیاسی در ایران نقض می شود

ماهنامه سپتامبر ۲۰۲۰:‌ کارزارهای تحمیل حجاب اجباری برای بازداشت زنان
بولتن ماهانه

ماهنامه سپتامبر ۲۰۲۰:‌ کارزارهای تحمیل حجاب اجباری برای بازداشت زنان

ماهنامه اوت ۲۰۲۰ - زنان زندانی سیاسی در خطر مرگ در زندانهای ایران
بولتن ماهانه

ماهنامه اوت ۲۰۲۰ – زنان زندانی سیاسی در خطر مرگ در زندانهای ایران

مقالات

زنان ۷۰درصد از شاغلان بیکار شده - محروم از بیمه بیکاری در بحران کرونا

زنان ۷۰درصد از شاغلان بیکار شده – محروم از بیمه بیکاری در بحران کرونا

دادخواهی قتل ۱۷۶ بیگناه در جنایت علیه بشریت در ایران همچنان ادامه دارد

دادخواهی قتل ۱۷۶ بیگناه در جنایت علیه بشریت در ایران همچنان ادامه دارد

پرستاران و کارکنان شرکتی در طلب حقوق خود ۷ حرکت اعتراضی بر پا می کنند

پرستاران و کارکنان شرکتی در طلب حقوق خود ۷ حرکت اعتراضی بر پا می کنند

زنان کارگر مشغول به کار در مشاغل غیررسمی اولین قربانیان پاندمی در ایران

زنان کارگر مشغول به کار در مشاغل غیررسمی اولین قربانیان پاندمی در ایران

زنان مقاومت ایران

مریم آغر: در صحنه های سخت درد و رنج، مقاومت و لبخند است که امید می دهد
زنان مقاومت ایران

مریم آغر: در صحنه های سخت درد و رنج، مقاومت و لبخند است که امید می دهد

مریم نوجوان: فدای ما به عشق بقای انسان هاست
زنان مقاومت ایران

مریم نوجوان: فدای ما به عشق بقای انسان هاست

Parvin
زنان مقاومت ایران

پروین کوهی:‌ تنها سرمایه ام عهدی بود که با مردم و سازمانم بسته بودم

معصومه ملک محمدی: قساوت دشمن تازگی ندارد، شگفت آور، مقاومت در برابر آنست
زنان مقاومت ایران

معصومه ملک محمدی: قساوت دشمن تازگی ندارد، شگفت آور، مقاومت در برابر آنست

ویدئو کلیپ

در سالگرد #آبان_خونین یاد شهیدان آبان ۹۸ را گرامی می داریم
تولیدات کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت

در سالگرد #آبان_خونین یاد شهیدان آبان ۹۸ را گرامی می داریم

  • اخبار زنان
  • مقالات
  • اطلاعیه های کمیسیون زنان
  • بولتن ماهانه
  • تولیدات کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت
  • تماس با ما
کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت ایران

حق تکثیر (کپی رایت ©) مطالب مندرج در این وب سایت در سال ۲۰۱۶ به نام کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت به ثبت رسیده است. لطفاً در صورت تمایل به باز نشر و باز پخش مطالب این وب سایت، با کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت مکاتبه کنید و لینک مقاله اصلی بر روی سایت women.ncr-iran.org/fa را در متن اضافه کنید.

نتیجه‌ای یافت نشد
دیدن همه نتایج
  • صفحه اول
  • اخبار
    • اخبار زنان
    • مقالات
    • اطلاعیه‌ها
  • انتشارات
    • بولتن ماهانه
    • اسناد
    • صفحات مرجع
  • درباره ما
    • کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت
    • برابری جنسی
    • طرح شورای ملی مقاومت درباره آزادیها و حقوق زنان
  • مریم رجوی
    • مریم رجوی
    • سخنرانی های مریم رجوی
    • طرح ده ماده ای مریم رجوی در رابطه با ایران فردا
    • طرح ۱۰ ماده ای آزادی و برابری زنان در ایران فردا
  • زنان پیشتاز
    • زنان در رهبری
    • شهدای راه آزادی
    • قهرمانان در زنجیر
    • زنان مقاومت ایران
    • زنان تأثیرگذار
    • زنان در تاریخ
  • رویدادها
    • کنفرانس روزجهانی زن
    • سخنرانیهای روز جهانی زن
    • فعالیت ها
    • همبستگی
  • ویدئو کلیپ
  • تماس با ما
  • English
  • Français
  • فارسی
  • عربى

حق تکثیر (کپی رایت ©) مطالب مندرج در این وب سایت در سال ۲۰۱۶ به نام کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت به ثبت رسیده است. لطفاً در صورت تمایل به باز نشر و باز پخش مطالب این وب سایت، با کمیسیون زنان شورای ملی مقاومت مکاتبه کنید و لینک مقاله اصلی بر روی سایت women.ncr-iran.org/fa را در متن اضافه کنید.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist